Gierzwaluwen onder onze dakgoten

Ferd Sauter en Jan van den Elshout

Eind april, begin mei hoor je ze weer: giiiiiier, giiiiiier, giiiiiier…

De gierzwaluwen zijn weer terug in De Buitenpepers. Vanuit Midden-Afrika, zo’n zevenduizend kilometer, non-stop vliegen. Non-stop? Dus zonder tussenlanding? Ja, makkelijk. En het is zelfs heel waarschijnlijk dat de meeste van die gierzwaluwen al vanaf augustus vorig jaar onafgebroken in de lucht vliegen om nu, acht maanden later, weer op exact dezelfde plek in onze Buitenpepers te landen: in een opening tussen de muur en de dakgoot van één van onze huizen.

Van zuidelijk Afrika naar onze buurt

Buiten hun broedseizoen vliegen de vogels permanent in de lucht. Ze kunnen bijna alles vliegend: eten, drinken, paren en zelfs slapen. In de herfst en winter zwerven ze zo van de Sahara tot in zuidelijk Afrika. Alleen voor eieren leggen en hun jongen groot-brengen moeten ze landen en hebben ze een klein hoekje van ons huis nodig.

Als je het geluk hebt dat er ’s zomers een koppeltje gierzwaluwen onder je dakgoot broedt, dan is dat ’s winters best een mooie gedachte om te weten  dat je tijdelijke ‘huisgenoten’ dan ergens ten zuiden van de Sahara rondvliegen. Met de weg naar jouw eigen huis opgeslagen in hun ‘theelepeltje aan hersenen’. Want veel groter zijn hun hersenen niet. De gierzwaluwen zijn bovendien prachtige vogels, die ook nog eens erg nuttig zijn. Een gezin gierzwaluwen kan per dag wel 20.000 insecten eten.

Onze buurt is een gierzwaluwenkolonie

De Buitenpepers is een buurt met een grote kolonie gierzwaluwen die hier ieder jaar weer komen broeden. Dat komt omdat, zeker aan de zuidkant van de dijk, bijna alle daken zo zijn geconstrueerd dat er onder de dakgoot en achter een bakstenen muurtje een lange pijpvormige ruimte is, waar gier-zwaluwen aan de ene kant in kunnen vliegen. Aan de andere kant van deze ‘pijp’ kunnen de zwaluwen ook weer uitvliegen. In deze pijpvormige ruimte kunnen ze ook hun eieren leggen en hun jongen groot kunnen brengen. Die jongen beginnen vaak pas na drie jaar zelf met het bouwen van een eigen nest. Ze hebben al die tijd non-stop gevlogen en zoeken na die drie jaar dan naar een nestgelegenheid die zo veel mogelijk lijkt op de plek waar ze geboren zijn.

In stand houden van de nestplaatsen

Toch gaat het de laatste jaren wat minder met de gierzwaluwen; ze vinden steeds moelijker geschikte plekken voor een nest en de omstandigheden gedurende de trek en in de overwinterings-gebieden zijn vaak ook niet zo goed. Daarom is de gierzwaluw wettelijk beschermd, het nest is zelfs het hele jaar door beschermd. Dat wil zeggen dat je bij isolatiemaatregelen de nestruimte onder de gootbak moet laten zoals hij is, dus open voor de gierzwaluwen. Dat kan ook prima (en zelfs veel beter) op andere manieren. Bijvoorbeeld door de zolder op deze plaats aan de binnenkant te isoleren, zoals afgebeeld in onderstaande bouwtekening-situatieschets.

Broedseizoen

Het broedseizoen van de gierzwaluwen in onze buurt is in de komende maanden. Probeer daarom langdurige en ingrijpende werkzaamheden aan jouw dak of aan de dakgoten tussen half april en september zoveel mogelijk te vermijden. En omdat alles aan de buitenkant van het huis zit en omdat zwaluwen hun nest schoonhouden, heb je nauwelijks last van poep of andere overlast.

Vragen en informatie

Heb je vragen? Laat het ons weten via: gierzwaluw.bp@gmail.com

Voor algemene informatie: www.gierzwaluwbescherming.nl  of www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/